هرآنچه باید در مورد رله اس اس آر و جامد بدانید

مقدمه ای بر رله 

در این مقاله با مزایا و معایب رله اس اس آر و جامد بیشتر آشنا می شوید.

رله جامد و رله اس اس آر دو نوع رله هستند که در صنعت برق استفاده می‌شوند. رله‌ها به عنوان یک سوئیچ الکترومغناطیسی عمل می‌کنند و برای کنترل جریان الکتریکی در مدارهای برق کاربرد دارند. رله‌های جامد یک دستگاه الکترونیکی هستند که با استفاده از ترانزیستورها و تراشه‌های نیمه ‌هادی کار می‌کنند. این نوع رله دارای عمر طولانی ‌تر، سرعت بیشتر و حساسیت بالاتر نسبت به سیگنال‌های الکترونیکی است. از سوی دیگر رله‌های اس اس آر یک دستگاه مکانیکی می‌‍‌باشند که با استفاده از یک المنت الکترومغناطیسی کار می‌کنند. این نوع رله عموما برای کاربردهایی استفاده می‌شود که نیاز به جریان و تحمل ولتاژ بالا دارند. به صورت کلی با توجه به معرفی و توضیحات فوق، فرق بین رله جامد و رله اس اس آر در نوع کارکرد آن‌ها است که در ادامه قصد داریم به تفاوت آن‌ها بپردازیم.

فرق بین رله جامد و رله اس اس آر از نظر تاریخچه

رله جامد و رله اس اس آر دو نوع رله هستند که در کاربردهای مختلف استفاده می‌شوند؛ اما تاریخچه و تکنولوژی استفاده شده در هر کدام از این رله‌ها با یکدیگر متفاوت است. رله الکترومغناطیسی که به عنوان رله SSR نیز شناخته می‌شود از قدیمی ‌ترین فناوری‌های الکترونیکی محسوب می‌شود که در سال ۱۸۶۵ اختراع و کشف شد. رله‌های جامد  که به عنوان رله نیمه ‌هادی نیز شناخته می‌شوند یک تکنولوژی نوین و مدرن هستند که در دهه ۱۹۶۰ معرفی شدند. در نهایت خوب است بدانید از آن جایی که هر دو رله مورد نظر در ساختار، امکانات و عملکرد تفاوت‌هایی دارند اما در کاربردهای صنعتی و خانگی از وظیفه مشترکی برخوردار هستند و نقش مهمی ایفا می‌کنند.‌

نحوه کار رله‌های اس اس آر 

در واقع رله اس اس آر  با استفاده از یک المنت الکترومغناطیسی کار می‌کند. این نوع رله دارای یک سیم‌ پیچ الکترومغناطیسی است که وقتی جریان الکتریکی از طریق آن عبور می‌نماید یک میدان مغناطیسی ایجاد می‌شود؛ سپس این میدان مغناطیسی باعث جذب یا دفع سوئیچ مکانیکی در رله خواهد شد. هنگامی که جریان الکتریکی از طریق سیم ‌پیچ عبور می‌کند سوئیچ مکانیکی در رله جابجا می‌شود و اتصال الکتریکی باز یا بسته می‌گردد.

در حقیقت بسته شدن این سوئیچ به معنی اجازه عبور جریان الکتریکی در مدار است، در حالی که باز شدن آن به معنی قطع جریان الکتریکی است. رله اس اس آر به دلیل استفاده از المنت الکترومغناطیسی قابلیت تحمل ولتاژ و جریان بالا را دارد. این رله‌ها عموما در کاربردهایی استفاده می‌شوند که نیاز به جریان بالا و تحمل ولتاژ بالا دارند. از جمله این موارد می‌توان به کنترل موتورها، سیستم‌های خنک کننده و سیستم‌های ایمنی اشاره کرد.

معرفی مزایای رله اس اس آر

مزایای استفاده از رله اس اس آر عبارتند از:

قابلیت سوئیچینگ سریع: رله اس اس آر قادر است به طور سریع و بدون تاخیر بارها را روشن و خاموش کند. این ویژگی در برخی از برنامه‌های کنترل صنعتی حیاتی است.

عمر طولانی: رله اس اس آر به دلیل عدم وجود قطعات مکانیکی دارای عمر طولانی تری نسبت به رله‌های معمولی می‌باشد. این امر به معنا کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات است.

عملکرد بدون صدا: رله اس اس آر بدون صدا عمل می کند، به عنوان مثال برخلاف رله‌های الکترومکانیکی زنگ‌های صدا قابل توجهی را تولید نمی‌نماید.

انطباق با سیگنال‌های الکترونیکی: این نوع رله قادر است به طور مستقیم و بدون نیاز به استفاده از سیگنال‎های برقی بزرگ تر کار کند.

کارکرد قابل اطمینان: رله اس اس آر  به دلیل عدم وجود قطعات مکانیکی دارای عملکرد قابل اطمینان تری نسبت به سایر رله‌ها است. این امر به معنای کاهش خطر و خسارت به تجهیزات است.

معایب رله اس اس آر

با وجود مزایا استفاده از رله‌های اس اس آر ممکن است برخی معایب نیز وجود داشته باشد. در ادامه به برخی از معایب رله اس اس آر اشاره می‌کنیم:

قطع تدریجی: در برخی موارد رله اس اس آر آر امکان دارد تغییرات ولتاژ را به صورت تدریجی و ناپیوسته قطع کند. این موضوع باعث ایجاد مشکلات در عملکرد تجهیزات الکترونیکی می‌شود.

حساسیت بالا: رله‌های اس اس آر به صورت حساس عمل می‌کنند و در صورت وقوع خطا کوچک نیز ممکن است عملکرد سیستم را متوقف نمایند. این موضوع باعث افزایش تعداد خطاها خواهد شد.

 هزینه بالا: استفاده از رله اس اس آر هزینه ‌بر است، زیرا برای نصب و راه ‌اندازی آن نیاز به متخصص دارید.

 تاخیر در عملکرد: در برخی موارد رله اس اس آر ممکن است دارای تاخیر در عملکرد باشد. این موضوع باعث ایجاد خسارت جدی به تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی می‌شود.

به طور کلی استفاده از رله اس اس آر با مزایا و معایب خود همراه است و باید با توجه به نیازها و شرایط خاص هر سیستم تصمیم‌ گیری شود.

رله‌های جامد چیست و چگونه کار می‌کنند؟

رله جامد یک دستگاه الکترونیکی است که با استفاده از ترانزیستورها و تراشه‌های نیمه ‌هادی کار می‌کند. عملکرد رله‌های جامد به این شکل است که وقتی سیگنال کنترلی به رله وارد می‌شود، ترانزیستورها و تراشه‌های نیمه ‌هادی فعال می‌شوند و جریان الکتریکی را در مدار رله تغییر می‌دهند. این تغییر جریان باعث فعال شدن یک سوئیچ الکترومغناطیسی می‌شود‌. به طور کلی رله جامد دارای دو بخش اصلی یعنی بخش کنترل و بخش قدرت است.

بخش کنترل شامل ترانزیستورها و تراشه‌های نیمه ‌هادی است که سیگنال کنترلی را دریافت می‌کند و جریان الکتریکی را در مدار کنترل تغییر می‌دهد. بخش قدرت شامل سوئیچ الکترومغناطیسی است که با فعال شدن ترانزیستورها و تراشه‌های نیمه ‌هادی، جریان الکتریکی را در مدار خروجی رله قطع یا وصل می‌کند. لازم به ذکر است رله‌های جامد بدون صدا و با حجم کوچک ‌تر عمل می‌کنند و قابلیت تحمل ولتاژ و جریان بالا را دارند.

آشنایی با مزایای رله جامد

رله جامد  دارای مزایا و ویژگی‌هایی است که عبارتند از:

عمر طولانی: رله جامد  بدون استفاده از المنت مکانیکی مانند سیم‌ پیچ الکترومغناطیسی کار می‌کند، بنابراین عمر آن بسیار بیشتر از رله‌های اس اس آر است. این مزیت باعث می‌شود رله‌های جامد برای استفاده طولانی ‌مدت مناسب باشند.

حساسیت بالا به سیگنال‌های الکترونیکی: رله‌های جامد دارای حساسیت بالاتری نسبت به سیگنال‌های الکترونیکی هستند. این مزیت موجب شده است که برای کاربردهایی که نیاز به کنترل دقیق جریان و ولتاژ دارند مانند صنعت خودروسازی و الکترونیک صنعتی مفید واقع شوند.

سرعت بالا: رله جامد  به دلیل استفاده از ترانزیستورها و تراشه‌های نیمه‌ هادی، قابلیت عملکرد با سرعت بالا را دارد. این ویژگی باعث شده است که آن برای کاربردهایی که نیاز به سوئیچینگ سریع دارند مانند کنترل موتورها و سیستم‌های خنک کننده مناسب باشد.

 بدون صدا: رله جامد  بدون استفاده از المنت مکانیکی است که صدایی تولید نمی‌کند. این ویژگی باعث شده است که در صنعت‌هایی مانند صنعت صوتی و پزشکی مناسب باشد.

 حجم کوچک: رله جامد به دلیل عدم استفاده از المنت مکانیکی اندازه کوچک ‌تری نسبت به رله‌های اس اس آر دارد؛ به همین علت برای کاربردهایی که نیاز به فضا کمتری دارند مانند صنعت الکترونیک و تلفن همراه مناسب است.

معایب رله جامد

علاوه بر مزایای بسیار، امکان دارد معایبی نیز در رله جامد وجود داشته باشد که باید در نظر گرفته شوند. برخی از معایب این نوع رله عبارتند از:

حرارت: رله‌های جامد ممکن است در صورت استفاده مداوم گرم شوند و نیاز به سیستم خنک کننده داشته باشند.

قطع و وصل: رله‌های جامد قابلیت قطع و وصل مکانیکی ندارند، بنابراین امکان دارد برای برخی کاربردها مناسب نباشند.

قابلیت تعمیر: در صورت خرابی، رله‌‌های جامد قابل تعمیر نیستند و باید به صورت کامل تعویض شوند.

قیمت: هزینه خرید رله جامد ممکن است بالاتر از رله های الکترومکانیکی باشد. در حقیقت رله‌های جامد به دلیل استفاده از  فناوری پیشرفته از هزینه بیشتری برخوردار هستند.

حفاظت در برابر ولتاژ: گاهی اوقات رله جامد در مقابل ولتاژ حفاظت کافی ندارد و در صورت وقوع حوادث الکتریکی خطراتی را به وجود می آورد.

بررسی فرق بین رله جامد و رله اس اس آر:

همانطور که ذکر شد رله جامد و رله اس اس آر دو نوع رله هستند که در صنعت‌های متفاوت استفاده می‌شوند؛ اما تفاوت‌هایی در این دو نوع رله یافت می‌شود. در واقع فرق بین رله جامد و رله اس اس آر شامل موارد زیر می‌شود:

• یکی از انواع فرق بین رله جامد و رله اس اس آر این است که رله جامد یک دستگاه الکترونیکی می‌باشد که بدون استفاده از قطعات مکانیکی مانند کلید و سوئیچ توانایی کنترل جریان الکتریکی را دارد؛ اما در مقابل رله‌های اس اس آر یک نوع رله الکترومکانیکی هستند که در آن‌ها قطعات مکانیکی مانند کلید و سوئیچ برای کنترل جریان الکتریکی استفاده می‌شوند.
• همچنین دیگر فرق بین رله جامد و رله اس اس آر در نوع عملکرد و ساختار است. در حقیقت عملکرد رله‌های جامد بر اساس اصول الکترونیکی می‌باشد و با استفاده از ترانزیستورها به جای کلیدها و سوئیچ‌ها کار می‌کند؛ اما عملکرد رله ‌های اس اس آر بر اساس اصول الکترومکانیکی است و با استفاده از الکترومغناطیسی کردن و آزاد نمودن یک سوئیچ مکانیکی، جریان الکتریکی را کنترل می‌کند.
• یکی از مهم ترین  فرق بین رله جامد و رله اس اس آر در میزان تولید آلودگی صوتی است. رله جامد بدون صدا، لرزش و با سرعت بالا عمل می‌کند و این نوع رله برای کاربردهایی که نیاز به سوئیچینگ سریع و بدون صدا دارند مناسب است. در مقابل رله ‌های اس اس آر صدا تولید می‌کنند و در هنگام سوئیچینگ ممکن است لرزش داشته باشند. این نوع رله برای کاربردهایی که نیاز به قابلیت سوئیچینگ بالا و قابلیت تحمل جریان دارند، کاربردی است.
• همچنین دیگر فرق بین رله جامد و رله اس اس آر از نظر نحوه نصب است. رله های SSR به دلیل اینکه از ترانزیستور قدرت و دیود استفاده می‌کنند، اندازه کوچک تر و وزن سبک تری دارند. این ویژگی آن‌ها را برای نصب در فضاهای محدود و بر روی صفحات چاپی الکترونیکی (PCB) سازگار می‌سازد. رله‌های جامد به دلیل استفاده از سوئیچ الکترونیکی بر پایه ترانزیستور و دیود، اندازه بزرگ تری دارند و برای نصب در فضاهای محدود مناسب نیستند. همچنین رله‌های جامد دارای سیستم خنک‌ کننده نمی‌باشند و به همین دلیل نیاز به فضا بزرگ دارند، در حالی که اس اس آر دارای این نوع سیستم کاربردی است و به فضای کمتری برای نصب نیاز دارد.
• آخرین فرق بین رله جامد و رله اس اس آر مدت زمان ماندگاری است. در واقع رله جامد و اس اس آر هر دو دارای ماندگاری بالایی هستند، اما رله‌های جامد به دلیل عدم وجود قطعات متحرک و استفاده از ترانزیستور قدرت و دیود، دارای عمر مفید بیشتری هستند. این ویژگی بدین معنی است که رله‌های جامد به طور معمول حداقل ۱۰ میلیون بار تغییر وضعیت را تحمل می‌کنند، در حالی که اس اس آر ممکن است بین ۵۰۰ هزار الی ۲ میلیون بار تغییر وضعیت را تحمل نمایند. بنابراین اگر نیاز به استفاده در محیط‌هایی با تغییرات فرکانس بالا یا نیاز به عمر مفید بهتری دارید، رله‌های جامد بهترین گزینه خواهند بود.

عوامل تاثیرگذار در قیمت انواع رله

در واقع امروزه قیمت رله‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد. قیمت رله‌های جامد و اس اس آر با توجه به نوع و کاربرد آن‌ها متفاوت است. برخی از رله‌ها برای کاربردهای صنعتی طراحی شده اند و قابلیت‌های بیشتری دارند که قیمت آن‌ها بالاتر است. همچنین رله‌ها بر اساس توان و ولتاژ مختلف تولید می‌شوند؛ از این رو رله‌های با توان ولتاژ بالا قیمت بیشتری دارند. استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و ساختارهای مقاوم در رله‌ها می‌تواند قیمت آن‌ها را افزایش دهد.

همچنین برخی از برندها در تولید رله  جامد و اس اس آر مشهور هستند که محصولات آن‌ها قیمت بالاتری دارند. محصولات این برندها به دلیل استفاده از مواد مرغوب و قابلیت‌های منحصر به فرد از قیمت بیشتری برخوردار می‌باشند. در نهایت خوب است بدانید قیمت رله‌های جامد و اس اس آر ممکن است به دلیل تقاضا و عرضه در بازار تغییر کند. به طور کلی قیمت رله‌ها  به عوامل فنی، کاربردی و شرایط بازار بستگی دارد.

جمع بندی

با توجه به اینکه با فرق بین رله جامد و رله اس اس آر آشنا شدید خوب است بدانید برای استفاده صحیح از رله اس اس آر یا جامد باید به نکات فنی مربوط به هر یک توجه کنید و مطابق با نیاز و محیط مورد استفاده، از آن‌ها استفاده نمایید.  با در نظر گرفتن فرق بین رله جامد و رله اس اس آر می‌توانید به انتخاب بهترین رله برای نیازهای خود بپردازید.

برای خرید رله ssr و جامد به سایت کنترل ۲۴ مراجعه کنید. همچنین برای اطلاع از قیمت می توانید از طریق لینک زیر با کارشناسان ما در ارتباط باشید.